Termodinamik

Fizigin, isi ve diger enerjiler arasindaki iliskisini inceleyen dalidir.

Temel kuvvetler

1)Kütle çekim kuvveti:Iki cismin kütlelerinden dolayi birbirlerine uyguladiklari çekim kuvvetleridir.

2)Elektromanyetik kuvvetler: Durgun veya hareketli iki yüklü parçacigin yüklerinden dolayi birbirlerine uyguladiklari itme veya çekme kuvvetleridir.

3)Atom alti parçaciklar arasinda görülen, siddetleri büyük çekirdek kuvvetleridir.

4)Zayif nükleer kuvvetler:Belli radyoaktif bozunmalarda ortaya çikan kuvvetlerdir.

Temas kuvvetleri

Iki cisim arasindaki fiziksel temas (degmenin) sonucunda ortay çikan kuvvetlerdir.

Topraklama

Nesneleri elektrik yükü açisindan nötralize/yüksüz hale getirmek için yapilan baglanti

Temel durum

Kuantum mekaniginde bir sistemin sahip olabilecegi minimum enerji degeri.

Tepe

Bir dalganin bozunmasinda ortaya çikan pik.

Tam devre

Bir bataryanin bir ucundan diger ucuna kadar akimin akmasinin saglanmasi.

Tamamlayıcı renk

 Beyaz rengi olusturacak renklerin karisimi.

Tamamlayıcı yasalar

atomik düzeydeki özelliklerin tam olarak verilmesi. Elektron veya foton hem dalga hem de parçacik özelligi göstermesidir.

Ultrases dönüştürgeni

Belirli bir kritik sicakligin altinda sürekli elektrik dipol momenti edinebilen bir madde olan barium titanat silindirden yapilmistir.

Uzama katsayısı

1 cm uzunlukta bir cismin boyunun 1 °C sicaklik farki içindegisme miktarina cimin uzama katsayisi denir.

Umbra

ısik kaynaginin ulasamadigi bir gölgenin en karanlik kismi

Uzay zamanı

Uzay ve zaman arasindaki bagintinin kuruldugu zaman ve üç boyutlu koordinat sisteminin olusturdugu sistem

Uyumlu

 Birden fazla kaynaktan çikan dalgalarin ayni dalga boyuna ve faza sahip olmalari durumu

Watt

Gücün SI sistemindeki birimi, 1 Joule/watt The SI unit of power, 1 joule per second.

Wheatstone Köprüsü

Wheatstone Köprüsü ayni giris gerilimine sahip iki gerilim bölücü devreden olusur.Seri bagli devreler gerilim bölücü devrelerdir. Wheatstone Köprüsü hem endüstriyel hem de bilimsel kullanim alanina sahiptir.En yaygin kullanildigi yer, bilinmeyen dirençlerin belirlenmesidir.

Viskozite

Akiskanlardaki iç sürtünmelerin büyüklüklerini karakterize eden bir kavramdir.Akiskanlardaki iç direnç birbirlerine göre hareket eden akiskanin iki tabaka arasi sürtünme kuvvetinden kaynaklanir.

Volt

SI sisteminde elektriksel potansiyelin birimi. 1 volt luk gerilim, 1 ohmluk direnç üzerinden 1 ampelik akimin geçmesini saglar.

Vektör

 Büyüklügü ve dogrultusu olan bir nicelik

Van de Waals bagı

Atom veya molküller arasindaki elektrik etkilesmelerinden otaya çikan zayif baglanma.

Joule

SI birim sisteminde enerji, bir cismin 1 Newton luk kuvvet altinda 1 metrelik hareket 

etmesi/yerdegistirmesi için gerekli olan enerji

Jeocentrik model

Dünyayi merkez kabul eden evren

inveryant nicelikler

Farkli referans sitemelrinden bakildiginda miktari degismeyen niceliklere denir.

ideal sıvı

Viskozluk özelligi olmayan sivilardir.Bu nedenle iç dirençleri ihmal edilir.Sikistirilamazlar.Bu nedenle yogunluklari zamanla sabit kalir.

işitilebilir Dalgalar

Insan kulaginin duyarlilik sinirlari içinde olan dalgalardir.Bu dalgalar 20 Hz ile 20000 Hz frekanslari arasindadir.

Indüksiyon akımı

Manyetik alana dik olarak hareket ettirilen iki ucu açik iletken telin uçlari birlestirildiginde,tel içinde sürüklenen elektronlar bir elektrik akimi meydana getirirler.Bu sekilde olusan elektrik akimina Indüksüyon akimi denir.

Indüksiyon elektromotor kuvvet

Iki ucu açik olan iletken telin bir ucunda negatif yük yogunlugu, diger ucunda ise pozitif yük yogunlugu olusur.Yani telin iki ucu arasinda bir potansiyel farki meydana gelir.Bu sekilde olusan potansiyel farkina Indüksiyon elektromotor kuvvet denir.

ideal gaz

Heterojen bir gaz karisiminda gaz molekülleri birbirlerinden etkilenmiyorsa bu karisimdaki gazlarin tümüne birden ideal gaz denir.

Impuls-Momentum Teoremi

Bir parçacik üzerine etkiyen F kuvvetinin impulsu , bu kuvvetin sebep oldugu parçacigin momentumundaki degisime esittir.

itme

Momentumdaki degisimdir.

iş

Bir cismi bir yerden baska bir yere hareket ettiren kuvvetin harcadigi enerji.Kuvvetin yerdegistirme yönündeki bileseni ile yerdegistirmenin çarpimidir.Birimi Jolue’dur.  1Joule=Newton x metre

ışınım

Enerjinin elektromagnetik dalgalarla tasinmasidir. Parçaciklar elektromagnetik dalglar yayarak yok olurlar

ilüzyon

 Bir çesit optik etkiden olusan su yüzeyinden veya bir yüzeyden isinlarinin yansitilmasi sonucun olusan görüntü

ilüzyon

 Bir çesit optik etkiden olusan su yüzeyinden veya bir yüzeyden isinlarinin yansitilmasi sonucun olusan görüntü

ışın dogrıltusu

 isigin hareket ettigi dogrultu, yol.

iç enerji

Bir nesnenin toplam mikroskobik enerjisisi. Bu enerji atom ve moleküllerin ötelenmelerinlerinden, dönmelerinden, titresim yapmalarindan ve moleküler baglarda saklanan enerjilerden olusur.

izolatör

Elektrik yüklerinin hareketini engelleyen veya isi enerjisinin yayilamadagi zayif iletkenler veya yalitkanlar. Seramikler iyi bir izolatördür.

Isı makinesi

Isiyi mekanik enerjiye çeviren makine

Isı pompası

Kisin firin olarak yazin ise hava düzenleyici olarak kullanilabilen dönüstürülebilir isi makinesi.

ısısal taşıma

sivilar içindeki isisal enerjinin tasinmasi, sivinin bir kisminin sogumasi diger kisminin ise sicakliginin artmasi ile olur.

iletken

Içinde elektrik yükünün veya isinin kolayca hareket edebildigi malzemeler. Metaller iyi bir iletkendirler.

Isı iletimi

Atomlarin veya moleküllerin birbirleri ile çarpismasi sonucunda ortaya çikan isisal enerjinin yerdegistirmesi.

Ingiliz isi birimi

1 pound suyun sicakligini 1 Fahrenheit artirmak için gerekli olan isi miktari.

ivme

Hizin zamana göre degisimi.

Hacim modülü

 Katilarin veya sivilarin hacimlerinde meydana gelecek degisime karsi gösterdikleri direncin bir ölçüsüdür.

Hooke Kanunu

Pürüzsüz,yatay bir yüzey üzerindeki sarmal yaya bagli bir cismi denge konumundan gerilir veya sikistirilirsa cisim üzerinde F=-kx ifadesi ile verilen bir kuvvet uygulanir.

Halka sabiti

 Birim uzunlugundaki halkalari birarada tutan kuvvet. Metre basina Newton olarak birimlendirilir

Holografi

üç boyutlu görüntünün fotografa islenmesi

Ferromanyetik maddeler

Bagil manyetik geçirgenlikleri 1’den çok büyük olan maddelerdir.Böyle ortamlarda manyetik alan siddeti artar.Bu tür maddeler miknatis,elektrik motoru, jenaratör,trafo gibi araçlarin yapiminda kullanilir.

Faraday Indüksiyon Yasası

Kapali bir elektrik devresinde meydana gelen emk büyüklügünün , elektrik devresinin manyetik alan içinde kapladigi yüzeyden geçen manyetik akinin zamanla degisim hizina esittir.Yani,kapali bir elektrik devresi üzerinde ki manyetik alnin degistirilmesi sonucunda devreden bir elektrik akimin akacagini göstermistir.

Temel frekans

Bir sistemin salinim yapabilecegi minimum fekans degeri.

Frekans

Belirli bir zaman diliminde tekrarlanan olaylarin sayisidir. Periyodun tersidir. Birimi Hertz dir.

Fluoresans

Malzemenin morötesi isiga maruz kalmasi durumunda görünür isik yaymasi olayi.

Fahrenheit sıcaklığı

Suyun donma ve kaynama noktalarini 32 ve 212 degeleri arasinda 180 bölmeye ayiran sicaklik skalasi.

Esb

Aralarinda 1 cm mesafe bulunan esit büyüklüklü iki yük birbirlerini 1 dyn’lik kuvvetle itiyor veya çekiyorlarsa yüklerden her biri 1 esb’dir.

Etkin deger

AC geriliminin bir tam peryot boyunca kare ortalamsinin karekökü seklinde tanimlanir.

Eş potansiyel yüzeyler

Bir elektrik alan alan içinde ayni potansiyel degere sahip birden fazla nokta bulunabilir.Bu noktalarin birlestirilmesi halinde potansiyellerin sabit kaldigi yüzeyler elde edilir.Bu yüzeylere espotansiyel yüzeyler adi verilir.Es potansiyel yüzeyler elektrik alan dogrultusuna diktir.

Elektromotor kuvvet

Bir elektrik devresinde elektronlari harekete geçirerek elektrik akimi olusmasina neden olan etkiye denir.? ile gösterilir.Birim yük basina yapilan is olarakta tanimlanir.

Elektrik alanı

Yük birimi basina etkiyen kuvvettir. E = F / q

Esneklik sınırı

 Cismin kalici olarak bozulana kadar cisme uygulanabilen en büyük zor olarak tanimlanir.

Eşdeger Kuvvetler

 F1  ve F2  gibi iki kuvvet ancak ve ancak F1=F2 VE ANCAK VE ANCAK verilen herhangi ibr noktaya göre ayni tork’a sahip iseler,bu iki kuvvet esdegerdir.

Eylemsizlik momenti

Cismin dönme hareketindeki degisiklige direnç göstermesinin bir ölçüsüdür.

Esnek olmayan çarpışma

Momentumun korundugu halde toplam kinetik enerjinin korunmadigi çarpismadir.Eger çarpismadan sonra cisimler birlikte hareket ediyorlarsa bu tür çarpismaya ise tamamen esnek olmayan çarpisma denir.

Esnek çarpışma

Toplam momentum ve toplam kinetik enerjinin çarpismadan önce ve sonra sabit kaldigi çarpismadir.

Evrensel çekim yasası

 F = G*M1*M2/ r2, denklemdeki F evrendeki bir cisme etki eden kuvvet, G evrensel çekim sabiti, M1 ve M2 etkilesen kütleleri, r ise kütle merkezleri arasindaki uzakligi göstermektedir.

Eşdeger salınım

Atoma gelen bir foton yüzünden atomun foton salmasi olayidir. Geln fotonun enerjisi ile çikan fotonun enejisi aynidir

Eylemsizlik

Bir cismin hizinda meydana gelebilecek degismeye direnme egilimine o cismin eylemsizligi denir.

Eylemsiz referans sistemi

Eylemsizlik yasasinin geçerli oldugu referans sistemi (Newton un hareketle ilgili ilk yasasi).

Eylemsiz kütle

Bir nesnenin hizinin degismesini engelleyen nicelik. Birimi kilogram.

Eter

 Isigin yayildigi hipotez ortami.

Entropi

Bir sistemin derecesini belirten bir ölçü. Termodinamigin ikinci yasasi izole edilmis bir sistemin entropisinin artacagini belirtir.

Element

Farkli kimyasal özellikleri olmayan en küçük madde.

Elektron volt

Potansiyel farki 1 volt olan bir gerilim bölgesine düsen elektron veya protonun sahip oldugu enerjidir. 1.6 x 10-19 joule.

Elektron yakalanması

 Bir atomun iç kabuklarindaki bir elektronun çekirdek tarafindan yakalanarak yok olmasidir. Olusan evlat çekirdek nükleon ile ayni sayida fakat bir proton eksiktir.

Elektron yakalanması

Elektron

Atomun temel parçacigi, bir leptondur.

Elektromagnetik dalga

Elektrik ve magnetik alanlarin titresiminden ortaya çikan bir dalga. Elektromagnetik dalga boslukta isik hiziyla hareket eder.

Elektromagnet

demir çekirdegi saran telden olusan bir magnettir. Elektromagnet, demir çekirdegi saran iletkene akim verilerek kullanilabilir.

Elektriksel potansiyel enerji

Yüklü bir parçacigi uzayin bir noktasindan baska bir noktasina götürmek için yapilan istir.

Elektriksel potansiyel

 Elektriksel potansiyel enerjinin yüke oranina denir. 1 Coulomb luk pozitif yükü referansin sifir oldugu bir noktadan herhangi bir noktaya getirilmesi esnasinda yapilan istir.

Elektrik alanı

Bir yükün çevresinde olusan ve bu yükün alanindaki yüklü parçaciklara etki eden kuvvettir

Elastik

Bir çarpisma veya etkilesme sonucunda kinetik enerjinin korunumudur.

Etkinlik

Enerji girisine göre yapilan is oranidir. Ideal isi makinesinde Carnot etkinligi 1 – Tc/ Th.

Enerji

Bir cismin is yapabilme yetenegine denir.

Enerji korunumu

izole edilmis bir sistemin enerjisi degismez.