Mutlak sifir: En düsük sicaklik degeri; 0 K, -2730C, or -4590F.
Merkezkaç kuvvet: Dönen sistemlerde, sistem içindekileri etkileyen sanki kuvvet. Dönen sistem içindeki bir cisme etki eden kuvvet dönme eksenine dik ve yariçap dogrultusundadir.
Fizik Terimler Sözlüğü
M İLE İLGİLİ KELİMELER
mutlak sicaklik skalasi: Sicakligin sifir oldugu nokta. Sicaklik derecedeki bölmelendirilmistir. Birimi Kelvin
L İLE İLGİLİ TERİMLER
Lazer: Isinimin yayilmasi esnasinda isigin siddetinin yükseltilmesi.
Lepton: Elektron, muon, tau ve bunlarla ilgili olan notrinolardan olusan temel parçacik ailesi .
Lorentz Kuvveti: Birbirine paralel iki levha arasina bir gerilim uygulandiginda ve bu levhalar arasindayüklü bir parçacik girdiginde bu parçaciga etkiyen kuvvete Lorentz Kuvveti denir.
K İLE İLGİLİ TERİMLER
Kara delik: Kütlesel çekim kuvvetinin çok büyük oldugu hatta isigi bile kendine çekebilen çok küçük kütleli sönmüs yildizlardir.
Kalori:1 gram suyun sicakligini 1 Celcius artirmak için gerekli olan isi miktari.)
Katot isinlari: Havasi alinmis bir tüp içinde negatif elektrottan hareket eden elektron.
Nitelik katsayısı
Sistemde biriktirilen en büyük enerjinin bir dönemde harcanan enerjiye oraninin 2? kati olarak tanimlanir.Herhangi bir andaki enerjinin toplam enerjiye oranidir.
Nod
Duran dalganin konumlarindan her biri veya dalgalarin etkilesmesi sonucunda hareketsizligin ortaya çikmasi ve genligin sifir olmasi
Newton
SI birim sisteminde kuvvetin birimidir.1 kg kütleli bir cisim üzerine uygulandiginda ona 1m/sn2 ‘ lik ivme kazandiran kuvvet 1 Newton’dur.
Newton Yasaları
1. Yasasi: Bir cisme bir dis kuvvet etki etmedikçe , cisim durgun ise durgun kalacak, hareketli ise sabit hizla dogrusal hareketine devam edecektir.
Newton’un
2. yasasi: Bir cismin ivmesi ona etki eden bileske kuvvetle dogru orantili, kütlesi ile ters orantilidir.
Newton’un
3. yasasi: Iki cisim etkilesiyorsa , 2. cismin 1. cisme uyguladigi F21 kuvveti, 1.cismin 2. cisme uyguladigi F12 kuvvetine esit ve zit yönlüdür.
Newton’un
2. yasasi: Bir cismin ivmesi ona etki eden bileske kuvvetle dogru orantili, kütlesi ile ters orantilidir.
Newton’un
3. yasasi: Iki cisim etkilesiyorsa , 2. cismin 1. cisme uyguladigi F21 kuvveti, 1.cismin 2. cisme uyguladigi F12 kuvvetine esit ve zit yönlüdür.
Osiloskop
Elektriksel ölçümlerde genis çapta kullanilan çokyönlü elektronik bir ölçüm aletidir.Osiloskop ile AC,DC gerilim ve periyot dogrudan ölçülür.Akim,frekans,faz farki vs. ise dolayli olarak ölçülür.Bir osiloskop, Katot isini tüpü,tüp besleme devresi,yatay ve düsey giris yükselteçleri,zaman tarama devresi ve tetikleme devresinden olusur.Günlük hayatta
Özel göreliligin ikinci postülası
Boslukta isigin hizi, kaynagin veya gözlemcinin bulundugu çerçeveden bagimsiz olarak degismezdir.
Paramanyetik Maddeler
Bagil manyetik geçirgenlikleri 1’den biraz büyük olan maddelerdir.Manyetik alan siddeti paramatrik alan içinde biraz siddetlenir.
Potansiyel fark
Elektrik alan içinde bulunan A ve B gibi iki potansiyel farki;Elektrik alan içine birakilan q0 denem yükünü A dan B ye , denge konumunu bozmadan getirmek için yapilan istir.SI sisteminde birimi volt’tur.
1 volt = 1 joule / 1 coulomb
1 volt = 1 joule / 1 coulomb
Potansiyel enerji
Sürtünmesiz bir ortamda cismi ivmesiz olarak , potansiyel enerjisi sifir olan bir konumdan diger konuma getirmek için yapilmasi gereken istir.
Rölativistik Fizik
Isik hizina yakin hizlardaki fiziksel olaylari inceleyen fizik dalidir.
Rölaksasyon zamani:
bkz Gevseme Zamanina
Radyan
Bir radyan, yariçapla esit uzunluktaki biryay parçasinin yariçapa orani ile elde edilen açidir.
Referans sistemi
Birbirine göre hareket etmeyen nesnelerin olusturdugu ve böylece diger nesnelerin hareketlerinin kolayca takip edilebildigi bir sistem. Eylemsiz ve eylemli refereans sistemlerine bakiniz
sığa
Bir iletkenin yükünün potansiyeline oranina iletkenin igasi denir.Skaler bir büyüklüktür.Birimi Farad’dir.
Sesüstü (ultrasonic) dalgalar
Isitilebilir mertebenin üstünde frekanslari olan boyuna dalgalardir.Örnegin kuartz kristaline alternatif elektrik alaninin uygulanmasiyla elde edilir.
Sesalti (infrosonic) dalgalar
Isitilebilir mertebenin altindaki frekansta olan boyuna dalgalardir.örnegin deprem dalgalari
Sönüm üstü
T0/2pi degerinden daha fazla sönüm olmasi durumunda genlik degisim üstel olur. Ve sisteme sönüm üstü veya asiri sönümlü denir.
Sönüm altı
T0/2pi degerinden daha az sürüm ile salinim olur. Bu durmda ssteme sönümalti veya zayif sönümlü denir.
salınım
Cisim denge konumunun iki yaninda gidip gelmeler olur ki bu periyotlu harekete salinim denir.
Süper iletken
süper iletkenlik bir maddenin kritik sıcaklıklarda(çok düşük sıcaklıklarda) süperiletkenlik göstermesidir
Seri devre
Dirençlerin (veya güç kaynaklarinin) bir uçlarinin diger elemanin bir ucuna baglanmasi ile olusturulan ve içinden tek akim geçen devredir.
Sürtünme Kuvveti
Bir cisim,pürüzlü bir yüzeyde yahut hava veya su gibi viskoz bir ortam içinde hareket ediyorsa çevresi ile arasindaki etkilesmeden dolayi harekete karsi bir direnme dogar .Bu direnmeye sürtünme kuvveti denir.
Sogurma spektrumu
Bazi dalga boylarinin gaz ortamlari tarafindan sogurulmasi. santi – 1/100 birimidir. 1 santimetre=1m/100
Termal denge
Termal temasta olan sicakliklari farkli iki cisim arasindaki isi alisverisi sifir ise bu cisimler termal dengededir denir.
Termal temas
iki cisim birbirleri üzerine makroskobik bir is yapmadan enerji alisverisi yapiyorlarsa bu cisimler termal temastadir denir.
Transformatör
Sinüzodial olarak degisen herhangi bir AC gerilimi ,amaca uygun olarak yükseltmek veya düsürmek için kullanilan 4 uçlu pasif devre elemanlarina denir.Transformatöre kisaca trafoda denilmektedir.Trafoda enerji üretilmez.Sadece akim ve gerilim degistirilir.
Titresim hareketi
Bir cismin üzerine etkiyen kuvvet cismi denge konumundan uzaklastirirsa , cisim denge konumuna geri gelmek ister.Cismin denge konumu etrafinda tekrarli ileri geri hareketine titresim hareketi denir.Periyodik hareket,harmonik hareket,salinim hareketi,titresim hareketi bu 4 söyleyis tamamen esdegerdir.
Toplam iç yansıma
Kirilma indisi yüksek olan bir ortamdan kirilma indisi küçük ortama geçen dalganin kritik açinin hemen altindaki açilarda yansimalar yapmasidir.
Termodinamigin sıfırıncı yasası
A ve B nesneleri C nesnesi ile termodinamik dengede ise A ve B kendi baslarina da termodinamik dengededir.
Termodinamigin ikinci yasası
Üç özdes form vardir :
(1) Çevresine isi yaymayan ve mekanik is ile çalisan bir isi makinesi yapilamaz.
(2) Düsük sicakliktan daha yüksek sicakliga isi transferi yaparak elde edilen sogutucular ancak mekanik is kullanilarak yapilabilir.
(3) Bir sistemin entropisi daima artma egilimindedir
(1) Çevresine isi yaymayan ve mekanik is ile çalisan bir isi makinesi yapilamaz.
(2) Düsük sicakliktan daha yüksek sicakliga isi transferi yaparak elde edilen sogutucular ancak mekanik is kullanilarak yapilabilir.
(3) Bir sistemin entropisi daima artma egilimindedir
Termodinamigin birinci yasası
Bir sistemin iç enerjisi, sisteme aktarilan isi arti sistem üzerine yapilan is ile artirilabilir.
Temel kuvvetler
1)Kütle çekim kuvveti:Iki cismin kütlelerinden dolayi birbirlerine uyguladiklari çekim kuvvetleridir.
2)Elektromanyetik kuvvetler: Durgun veya hareketli iki yüklü parçacigin yüklerinden dolayi birbirlerine uyguladiklari itme veya çekme kuvvetleridir.
3)Atom alti parçaciklar arasinda görülen, siddetleri büyük çekirdek kuvvetleridir.
4)Zayif nükleer kuvvetler:Belli radyoaktif bozunmalarda ortaya çikan kuvvetlerdir.
Tamamlayıcı yasalar
atomik düzeydeki özelliklerin tam olarak verilmesi. Elektron veya foton hem dalga hem de parçacik özelligi göstermesidir.
Ultrases dönüştürgeni
Belirli bir kritik sicakligin altinda sürekli elektrik dipol momenti edinebilen bir madde olan barium titanat silindirden yapilmistir.
Uzama katsayısı
1 cm uzunlukta bir cismin boyunun 1 °C sicaklik farki içindegisme miktarina cimin uzama katsayisi denir.
Uzay zamanı
Uzay ve zaman arasindaki bagintinin kuruldugu zaman ve üç boyutlu koordinat sisteminin olusturdugu sistem
Wheatstone Köprüsü
Wheatstone Köprüsü ayni giris gerilimine sahip iki gerilim bölücü devreden olusur.Seri bagli devreler gerilim bölücü devrelerdir. Wheatstone Köprüsü hem endüstriyel hem de bilimsel kullanim alanina sahiptir .En yaygin kullanildigi yer, bilinmeyen dirençlerin belirlenmesidir.
Viskozite
Akiskanlardaki iç sürtünmelerin büyüklüklerini karakterize eden bir kavramdir.Akiskanlardaki iç direnç birbirlerine göre hareket eden akiskanin iki tabaka arasi sürtünme kuvvetinden kaynaklanir.
Volt
SI sisteminde elektriksel potansiyelin birimi. 1 volt luk gerilim, 1 ohmluk direnç üzerinden 1 ampelik akimin geçmesini saglar.
Van de Waals bagı
Atom veya molküller arasindaki elektrik etkilesmelerinden otaya çikan zayif baglanma.
Joule
SI birim sisteminde enerji, bir cismin 1 Newton luk kuvvet altinda 1 metrelik hareket
etmesi/yerdegistirmesi için gerekli olan enerji
etmesi/yerdegistirmesi için gerekli olan enerji
inveryant nicelikler
Farkli referans sitemelrinden bakildiginda miktari degismeyen niceliklere denir.
ideal sıvı
Viskozluk özelligi olmayan sivilardir.Bu nedenle iç dirençleri ihmal edilir.Sikistirilamazlar.Bu nedenle yogunluklari zamanla sabit kalir.
işitilebilir Dalgalar
Insan kulaginin duyarlilik sinirlari içinde olan dalgalardir.Bu dalgalar 20 Hz ile 20000 Hz frekanslari arasindadir.
Indüksiyon akımı
Manyetik alana dik olarak hareket ettirilen iki ucu açik iletken telin uçlari birlestirildiginde,tel içinde sürüklenen elektronlar bir elektrik akimi meydana getirirler.Bu sekilde olusan elektrik akimina Indüksüyon akimi denir.
Indüksiyon elektromotor kuvvet
Iki ucu açik olan iletken telin bir ucunda negatif yük yogunlugu, diger ucunda ise pozitif yük yogunlugu olusur.Yani telin iki ucu arasinda bir potansiyel farki meydana gelir.Bu sekilde olusan potansiyel farkina Indüksiyon elektromotor kuvvet denir.
ideal gaz
Heterojen bir gaz karisiminda gaz molekülleri birbirlerinden etkilenmiyorsa bu karisimdaki gazlarin tümüne birden ideal gaz denir.
Impuls-Momentum Teoremi
Bir parçacik üzerine etkiyen F kuvvetinin impulsu , bu kuvvetin sebep oldugu parçacigin momentumundaki degisime esittir.
iş
Bir cismi bir yerden baska bir yere hareket ettiren kuvvetin harcadigi enerji.Kuvvetin yerdegistirme yönündeki bileseni ile yerdegistirmenin çarpimidir.Birimi Jolue’dur. 1Joule=Newton x metre
ışınım
Enerjinin elektromagnetik dalgalarla tasinmasidir. Parçaciklar elektromagnetik dalglar yayarak yok olurlar
ilüzyon
Bir çesit optik etkiden olusan su yüzeyinden veya bir yüzeyden isinlarinin yansitilmasi sonucun olusan görüntü
ilüzyon
Bir çesit optik etkiden olusan su yüzeyinden veya bir yüzeyden isinlarinin yansitilmasi sonucun olusan görüntü
iç enerji
Bir nesnenin toplam mikroskobik enerjisisi. Bu enerji atom ve moleküllerin ötelenmelerinlerinden, dönmelerinden, titresim yapmalarindan ve moleküler baglarda saklanan enerjilerden olusur.
izolatör
Elektrik yüklerinin hareketini engelleyen veya isi enerjisinin yayilamadagi zayif iletkenler veya yalitkanlar. Seramikler iyi bir izolatördür.
Isı pompası
Kisin firin olarak yazin ise hava düzenleyici olarak kullanilabilen dönüstürülebilir isi makinesi.
ısısal taşıma
sivilar içindeki isisal enerjinin tasinmasi, sivinin bir kisminin sogumasi diger kisminin ise sicakliginin artmasi ile olur.
iletken
Içinde elektrik yükünün veya isinin kolayca hareket edebildigi malzemeler. Metaller iyi bir iletkendirler.
Isı iletimi
Atomlarin veya moleküllerin birbirleri ile çarpismasi sonucunda ortaya çikan isisal enerjinin yerdegistirmesi.
Hacim modülü
Katilarin veya sivilarin hacimlerinde meydana gelecek degisime karsi gösterdikleri direncin bir ölçüsüdür.
Hooke Kanunu
Pürüzsüz,yatay bir yüzey üzerindeki sarmal yaya bagli bir cismi denge konumundan gerilir veya sikistirilirsa cisim üzerinde F=-kx ifadesi ile verilen bir kuvvet uygulanir.
Halka sabiti
Birim uzunlugundaki halkalari birarada tutan kuvvet. Metre basina Newton olarak birimlendirilir
Ferromanyetik maddeler
Bagil manyetik geçirgenlikleri 1’den çok büyük olan maddelerdir.Böyle ortamlarda manyetik alan siddeti artar.Bu tür maddeler miknatis,elektrik motoru, jenaratör,trafo gibi araçlarin yapiminda kullanilir.
Faraday Indüksiyon Yasası
Kapali bir elektrik devresinde meydana gelen emk büyüklügünün , elektrik devresinin manyetik alan içinde kapladigi yüzeyden geçen manyetik akinin zamanla degisim hizina esittir.Yani,kapali bir elektrik devresi üzerinde ki manyetik alnin degistirilmesi sonucunda devreden bir elektrik akimin akacagini göstermistir.
Frekans
Belirli bir zaman diliminde tekrarlanan olaylarin sayisidir. Periyodun tersidir. Birimi Hertz dir.
Fahrenheit sıcaklığı
Suyun donma ve kaynama noktalarini 32 ve 212 degeleri arasinda 180 bölmeye ayiran sicaklik skalasi.
Esb
Aralarinda 1 cm mesafe bulunan esit büyüklüklü iki yük birbirlerini 1 dyn’lik kuvvetle itiyor veya çekiyorlarsa yüklerden her biri 1 esb’dir.
Eş potansiyel yüzeyler
Bir elektrik alan alan içinde ayni potansiyel degere sahip birden fazla nokta bulunabilir.Bu noktalarin birlestirilmesi halinde potansiyellerin sabit kaldigi yüzeyler elde edilir.Bu yüzeylere espotansiyel yüzeyler adi verilir.Es potansiyel yüzeyler elektrik alan dogrultusuna diktir.
Elektromotor kuvvet
Bir elektrik devresinde elektronlari harekete geçirerek elektrik akimi olusmasina neden olan etkiye denir.? ile gösterilir.Birim yük basina yapilan is olarakta tanimlanir.
Esneklik sınırı
Cismin kalici olarak bozulana kadar cisme uygulanabilen en büyük zor olarak tanimlanir.
Eşdeger Kuvvetler
F1 ve F2 gibi iki kuvvet ancak ve ancak F1=F2 VE ANCAK VE ANCAK verilen herhangi ibr noktaya göre ayni tork’a sahip iseler,bu iki kuvvet esdegerdir.
Esnek olmayan çarpışma
Momentumun korundugu halde toplam kinetik enerjinin korunmadigi çarpismadir.Eger çarpismadan sonra cisimler birlikte hareket ediyorlarsa bu tür çarpismaya ise tamamen esnek olmayan çarpisma denir.
Esnek çarpışma
Toplam momentum ve toplam kinetik enerjinin çarpismadan önce ve sonra sabit kaldigi çarpismadir.
Evrensel çekim yasası
F = G*M1*M2/ r2, denklemdeki F evrendeki bir cisme etki eden kuvvet, G evrensel çekim sabiti, M1 ve M2 etkilesen kütleleri, r ise kütle merkezleri arasindaki uzakligi göstermektedir.
Eşdeger salınım
Atoma gelen bir foton yüzünden atomun foton salmasi olayidir. Geln fotonun enerjisi ile çikan fotonun enejisi aynidir
Eylemsizlik
Bir cismin hizinda meydana gelebilecek degismeye direnme egilimine o cismin eylemsizligi denir.
Eylemsiz referans sistemi
Eylemsizlik yasasinin geçerli oldugu referans sistemi (Newton un hareketle ilgili ilk yasasi).
Entropi
Bir sistemin derecesini belirten bir ölçü. Termodinamigin ikinci yasasi izole edilmis bir sistemin entropisinin artacagini belirtir.
Elektron volt
Potansiyel farki 1 volt olan bir gerilim bölgesine düsen elektron veya protonun sahip oldugu enerjidir. 1.6 x 10-19 joule.
Elektron yakalanması
Bir atomun iç kabuklarindaki bir elektronun çekirdek tarafindan yakalanarak yok olmasidir. Olusan evlat çekirdek nükleon ile ayni sayida fakat bir proton eksiktir.
Elektromagnetik dalga
Elektrik ve magnetik alanlarin titresiminden ortaya çikan bir dalga. Elektromagnetik dalga boslukta isik hiziyla hareket eder.
Elektromagnet
demir çekirdegi saran telden olusan bir magnettir. Elektromagnet, demir çekirdegi saran iletkene akim verilerek kullanilabilir.
Elektriksel potansiyel enerji
Yüklü bir parçacigi uzayin bir noktasindan baska bir noktasina götürmek için yapilan istir.
Elektriksel potansiyel
Elektriksel potansiyel enerjinin yüke oranina denir. 1 Coulomb luk pozitif yükü referansin sifir oldugu bir noktadan herhangi bir noktaya getirilmesi esnasinda yapilan istir.
Elektrik alanı
Bir yükün çevresinde olusan ve bu yükün alanindaki yüklü parçaciklara etki eden kuvvettir
Etkinlik
Enerji girisine göre yapilan is oranidir. Ideal isi makinesinde Carnot etkinligi 1 – Tc/ Th.
Gevşeme zamanı
Bir kondansatör bosalirken Q = Q0 / e olmasi yani,1/e degerine düsmesi için geçen zamana denir.
Gauss Kanunu
Kapali bir yüzeyden geçen Elektrik alan akisi, kapali yüzey içindeki yüklerin 4pi katina esittir.
Gauss Kanunu
Kapali bir yüzeyden geçen Elektrik alan akisi, kapali yüzey içindeki yüklerin 4pi katina esittir.
Galvanometre
Bir elektrik akimini büyüklügünü ölçmek ve yönünü belirlemek için yapilmis en eski ölçü aletidir.
Görünen ( zahiri ) genleşme katsayısı
Bir sivinin birim hacminin 1°C isitilmasi ile genlesmis gibi göründügü miktarina denir.Dilatometre denilen bir aletle ölçülür.
erçek (mutlak) genleşme katsayısı
Bir sivinin birim hacminin 1°C isitilmasi ile gerçek olarak hacminin artan miktarina denir.
Güç
Enerjinin zaman göre degisimi Güçü verir.cgs sisteminde güç birimi erg/saniye ; mks birim sisteminde ise joule/saniyedir.1 watt= 1joule/1saniye
Göreliligin özel teorisi
Hizin çok büyük degerlerinde Newton mekaniginin yerine kulanilan zaman ve yer kavramlarinin birlikte kullanildigi bir teori
Gluon
Kuaklar arasindaki kuvvetlerden sorumlu olan degis-tokus parçacigi. Sekiz tane gluon vadir ve renkleine göre ayirim yapilir.
Gama ışını
Radyoaktif isinimin yüksek enerjili isik seklinde yayinlanmasi. Olusan çekirdek, olusturan çekirdek ile aynidir. Frekansi X-isinlarinin ötesindedir.
Göreliligin Galileo yasası
Eylemsiz sistem içerisindeki hareketler için yasalarin degismez oldugunu belirtmesidir.
Girişim
Frekanslari birbirine yakin iki dalganin genliklerinin üst üste gelmesi durumudur. Üst üste binen dalgalarin ortak frekansi iki frekans arasindaki degisim kadardir.
Yarı ömür
(Yarilanma zamani) Kondansatör uçlari arasindaki potansiyel farkinin ilk degerinin yarisina düsmesi için geçen zamana yarilanma zamani veya yari ömür denir.T1/2=RC ln2=0,693 RC
Yansıyan dalga
Bir ortam içinde titresen dalganin titresimlerinin bu ortam içindeki ilerleme dogrultularina dik olma durumudur
Yerçekiminden dolayı kırmızıya kayma
Yerçekimi alanindan dolayi elektromagnetik dalgalarin fekansinin azalmasi.
Yerçekimi potansiyel enerjisi
Bir parçacigin yüksek bir noktadan potanmsiyelin sifir kabul edildigi bir noktaya düsmesi için yerçekiminin yaptigi istir.
Yerçekim kütlesi
Bir parçacigin diger parçaciklar arasinda onlarin kütlesel çekim kuvvetlerinden etkilenmesi
Yerçekim alanı
Yerçekimi kuvvetinin bir nesneyi saran uzayinin içerisinde birim kütleye uygulanan kuvvettir.
Yayınım
spektrumu (Atomun isi veya elektrik akimi verilerek ortama degisik dalga boylarini yaymasidir
Yerdegiştirme
Dalga hareketinde (veya titresicide) kaynaktan (veya nesneden) denge
Zayıf kuvvet
Beta sönümüne neden olan kuvvet. Bu kuvvet W ve Z0 parçaciklari arasindaki degisimden kaynaklanir. Lepton ve hadronlarin hepsi bu tür kuvvetler etkileşirler.
Zorlama
x ışını
Yüksek enerjili fotonlar, katot isinlarindan türetilebilir veya atomlardaki elektronlarin üst enerji seviyelerinden daha alt enerji seviyelerine düsmesinden elde edilebilir. X-isinlarinin frekansi mor ötesi ve gamma isinlari arasindadir.
Diyamanyetik maddeler
Bagil manyetik geçirgenlikleri 1’den biraz küçük olan maddelerdir.Manyetik alan siddeti diyamanyetik ortam içinde zayikflar.
Dinamo
Mekanik enerji yoluyla yüklerin hareket yönüne zit yönde hareket ettirilmesiyle olusturulan düzeneklerdir.
Duran dalga
Tel üzerinde ilerleyen ve uçlardan yansiyan dalgalarin sürekli üst üste binmesiyle olusur.
Dönüstürgen
Elektriksel bir isareti baska çesit bir isarete çeviren veya bunun tersini yapan düzeneklerdir.örnegin mikrofonlar ve hoparlörler
Devre elemanları
DC ve AC elektrik devrelerinde kullanilan elemanlar pasif ve aktif olarak ikiye ayrilirlar.**Pasif devre elemanlari; enerji ve elktromotor kuvvetleri olmayan ,ancak gerilim uygulandiginda geçen akim sonucunda enerji harcayan veya depolayan elemanlardir.Bunlar direnç,bobin ve kondansatörlerdir.**Aktif devre elemanlari Akümülatör,pil ve jeneratör enerji üreten;amplifikatör ise enerji seviyesini yükselten aktif elemanlara örnek verilebilir.
Dalga biçimi
Akim siddetinin zamanin fonksiyonu olarak çizilmesiyle elde edilen grafiklere alternatif akimin Dalga biçimi denir.Kare dalga,Sinüs dalga ve üçgen dalga biçimleri vardir.Sehir sebeke gerilimi sinüs dalga biçimlidir.
Dogru Akım (DC)
Iletkene uygulanan elektrik alaninin yönü ve siddeti sabit ise yük tasiyicilari iletkenin bir ucundan diger ucuna sabit bir ortalama hizla Bu sekilde olusan akima dogru akim denir.
Denge Şartları
a)Dis kuvvetlerin bileskesi sifir olmalidir. b)Herhangi bir dönme eksenine göre dis torklarin bileskesi sifir olmalidir
Düzgün dairesel hareket: Sabit bir kuvvet ,büyüklügü degismeyen hiz vektörüne sürekli dik olarak etki ederse, R yariçapli bir çember üzerinde düzgün dönme hareketi yaptirir.Böyle bir harekete düzgün dairesel hareket denir.
Dalgaboyu
Peiyodik bir dalganin tekrarlanan en kisa uzunlugudur. Bu dalganin bir tepesinden dige tepesine olan uzakliktir.
Duran dalga
Birbirine karsi hareket eden fekanslari ve genlikleri ayni olan iki dalganin yaptigi girisim olayidir. Sonuç dalgasi nodal ve antinodal bölgeler olarak siniflandirilir.
Dalga genligi
Atomik ve alt atomlarin parçaciklarina Schrödinger denkleminin dalga çözümü. Madde-dalga karesi parçacigin karesi parçacigin bulunmasinin olasiligini verir.
Dışarılama ilkesi
Iki tane elektronun kuantum sayilarinindan en azindan birinin farkli olmasidir. Bu ilke proton, nötron ve baryonlara uygulanir.
Diyafram
Bir lensten geçen isigin miktarinin ayarlandigi açilir-kapanir bir kapi.
Degismis yansima: Pürüzlü bir yüzeyden isinlarin yansimasidir. Yansiyan isin geldigi açidan farkli açida yansir.
Doppler etkisi
Periyodik bir dalganin, gözleyici, kaynak veya her ikisinin birden hareketinden dolayi frekansindaki degisim
Durum veya faz degismesi
Maddenin bir durumdan diger duruma geçmesidir. Kati halden sivi hale veya sivi halden gaz haline geçis.
Coulomb kanunu
Iki nokta yük arasindaki itme veya çekme kuvveti, yüklerin çarpimiyla dogru orantili, aralarindaki uzakligin karesiyle ters orantilidir.
Celcius sıcaklığı
Suyun donma ve kaynama noktalari arasinin 100 esit parçaya bölünmesini ifade eden sicaklik skalasi.
Biort-Savart Kanunu
Manyetik alanin kaynagi hareketli elektrik yükleri ise akim tasiyan bir iletkenin etrafinda bir manyetik alan olusmalidir.
Basit sarkaç
Kütlesi yok sayilabilen uzun bir ipin ucuna maddesel bir cisim asilirsa olusan düzenege basit sarkaç denir.
Belisizlik ilkesi
Bir cismin, ayni dogultuda olan konumunun ve momentumunun (skaler) çarpimlari Planck sabitinden daima büyüktür. Dpx Dx >= h. Belirsizlik ilkesi eneji ve zamana da uygulanabilir.
Boyuna dalga
Dalganin içinde bulundugu ortamin titresiminin dalganin yayilma dogrultusu ile ayni dogrultuda olmasi.
Bozulma
Isigin renk spektrumuna ayrilmasi. Isigin frekansindan veya dalgaboyundan dolayi hizinin degismesi.
Bileşik
Kimyasal elementlerin karistirilmasi ile olusan özellikleri elementlerin özelliklerinden farkli olan madde.
Baglanma enerjisi
Çekirdegi parçalamak için gerekli olan enerji veya Bir sisteme bagli olan parçacagin sistemden ayiracak olan enerjidir.
Beta ışıması
Çekirdegin ortama elektron veya pozitron salarak yaptgi birtip isimadir (antielectronlar)
Baryon
Spinleri 1U2, 3U2, 5U2, . . . nin katlari seklinde olan hadronlardir. Yaygin olarak bilinen hadronlar proton ve nötrondur.
Akım yogunlugu
A kesit alanina sahip bir iletkenin birim yüzeyinden geçen akima denir. J ile gösterilir.Akim yogunlugu elektrik akimi ile orantilidir.
Alternatif Akım
Elektrik alaninin yönü veya siddeti zamanladegisiyorsa,yüklerin ortalama hizlarida degisir.Bu durumda olusan akima Alternatif Akim denir.
Açısal momentum
0 kordinat baslangicina göre bir parçacigin L açisal momentumu, o andaki r konum vektörü ile p dogrusal momentumunun vektörel çarpimi olarak tanimlanir. L=r x p SI sistemindeki birimi kg m2/s2 dir.
Acayip parçacik
Acaiplik degeri sifirdan farkli olan parçaciklar için kullnilir. Kuark modelinde bir veya birden fazla kuarkin acayiplik kuantum sayisina sahip olmasi durumudur.
Ani ivme
Ortalama ivmenin t sifira yaklasirken limit degeridir.Ani ivme hizin zamana göre türevidir.
Ani hız
Bir parçacigin hizini, sadece belli zaman araligi içinde degil, herhangi bir an içindeki hizidir.Ani hiz konumun zamana göre türevidir.
Alan Uzay içeisinde belili bir yerin degerinin olmasi
Elektrik, yerçekim ve magnetik alanlarina bakiniz.
Atom numarası
Bir atomun çekirdegindeki toplam proton sayisi veya atomun nötr durumundaki toplam elektron sayisi. Bu numarasi atomun periyodik çizelgedeki yerini tanimlar.
Atomik kütle birimi
Atom agirliklarinin nötr durumdaki karbonun atomunun agirliginin yani nötron ve protonlarin toplam agirliklarinin 1/12.
Atomik kütle
Atomik kütle biriminde atomun kütlesi, atomun çekirdegindeki proton ve nötronlarin kütlelerini toplami
Atom
Bir elementin tüm özelliklerini tasiyan en küçük birim elemani. Atom bir çekirdek ve onu çevreleyen elektron bulutundan olusur.
Astigmatizm
Bir aynadan yansiyan veya lensten geçen isik demetinin, ayna veya lensteki bir hatadan dolayi genislemesi.
Açısal momentumun korunumu
Eger bir sistemde etki eden bileske trk sifir ise, sistemin toplam açisal momentumunun büyüklügü ve dogrultusu sabittir.
Açısal momentum
Dönme momentumu. Bir nokta veya eksen etrafinda dönen bir cismin açisal momentumu, çizgisel momentumunun dönme noktasina olan uzakligi ile çarpimidir. Dönen cisim bir hacime sahipse eylemsizlik momenti ile dönme hizinin çarpimidir.
Aberasyon
Bir aynadaki ariza veya isinlarin lensten geçtikten sonra bir noktada toplanamamasi, odaklanamamasi.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)